Chuyến viếng thăm chùa Thiền tông Tân Diệu vào mùa xuân 2015 này, quả thật chúng tôi như “mở mắt đạo Thiền” và như đã uống được một ngụm nước thật mát lạnh giữa sa mạc nắng cháy. Chúng tôi thật hạnh phúc và kiên quyết tu tập cho thành công pháp môn Thiền tông này – Pháp Giác Ngộ & Giải thoát của Đức Phật đã dạy những 4 năm sau cùng, là hoài bão duy nhất của Ngài, cũng là pháp mà chúng tôi sau bao nhiêu năm ròng rã tìm kiếm, nay mới gặp được. Cuối buổi, chúng tôi có ngỏ ý mong Ban quản trị chùa có đôi lời khuyên dành cho chúng tôi. Vị đại diện chùa, đại diện cho Ban quản trị, có gửi cho chúng tôi đôi lời nhắn nhủ. Xin trích như sau :

– Chúng tôi thấy quý vị có ý chí muốn tìm hiểu cách tu để Giác Ngộ & Giải thoát, thật đáng trân quý. Tuy nhiên, quý vị cũng nên nhớ rằng tu theo Thiền tông coi vậy mà không hề đơn giản. Vì sao vậy ?

– Vì từ vô lượng kiếp đã qua chúng ta đã quen sống với Tánh Người hay còn gọi là Tánh phàm phu của chúng ta rồi. Nay muốn bỏ nó trong một sớm một chiều, để trở về sống với Tánh Phật chân thật của mình, quả không thật đơn giản chút nào. Trong 16 thứ Tánh Người, có cái “Nghi”, tức Nghi ngờ. Cái này rất quan trọng. Khi chúng ta còn nghi ngờ bất cứ một điều gì về con đường Giác Ngộ & Giải thoát, phải quyết tâm tìm câu trả lời cho bằng được và hỏi các vị thầy thứ thiệt cho thật rõ thông, nhằm giúp chúng ta giải tỏa những khúc mắc trên đường đạo. Nếu vị thầy nào lòng vòng, không trả lời được vấn đề, chưa giải đáp được thắc mắc, hãy xá chào vị thầy ấy và ra đi không lời từ giã. Quan trọng là khi mình đã tìm được vị thầy đúng nghĩa, giải tỏa được cái nghi ngờ bấy lâu, đã tìm đúng được pháp như sở nguyện rồi thì cứ thế mà tiếp tục bước đi. Tuy nhiên, thời nay quý vị có thật nhiều diễm phúc và may mắn hơn người xưa. Như chúng tôi đã nói ở trên, công thức Giải thoát đã có sẵn rồi, nhiệm vụ còn lại bây giờ là ý chí của quý vị và việc thực tập nó ra sao thôi. Nhưng, chúng tôi chỉ có đôi điều căn dặn quý vị thật kỹ, về việc thực tập áp dụng Thiền tông trong cuộc sống ra sao, để khỏi phải phạm sai lầm đáng tiếc, đặc biệt là đối với những người trẻ :

– Trước hết, quý vị bắt buộc vẫn phải làm tròn trách nhiệm của một con người tốt; một cá nhân lương thiện trong xã hội; một công dân có lòng yêu nước nồng nàn; một người cha, mẹ, anh, em, chồng, vợ, con cái, v.v… tròn vẹn trong gia đình.

– Vẫn phải mưu sinh, lao động, kiếm sống lương thiện để có miếng ăn cơ bản hàng ngày, để không phải phụ thuộc bất kỳ vào ai cả. Tuy nhiên cũng nên tránh nghề giết hại sinh thú và tránh nghiệp sát sanh. Hãy học theo gương Tổ Bách Trượng: “Nhất nhật bất tác, nhất nhật bất thực”, tạm dịch: “Một ngày không làm, là một ngày không ăn”.

– Buông ở đây là buông bỏ bớt, chứ không phải buông bỏ tất cả, từ gia đình, vợ con, nghề nghiệp, rồi không chịu làm gì cả, v.v… Người mới tu theo Thiền tông thường hiểu sai và áp dụng không đúng ở điểm này. Ví như, ngày xưa mình tìm mọi cách mưu mẹo để có miếng ăn thì nay hiểu rồi không làm việc đó nữa. Làm nghề sát sanh thì bỏ đi đừng làm nữa, hoặc buôn bán một lời mười thì nay nên suy xét lại; trước kia hay xen vào chuyện đúng sai của người khác thì nay nên tập bỏ thói quen đó đi, v.v…

– Ăn uống càng đơn giản càng tốt, không chê khen. Có tiền ít xài ít, tiền nhiều xài theo khả năng, không phung phí. Tuy nhiên, cũng nên tìm hiểu chút ít kiến thức về ăn uống quân bình Âm Dương, để cơ thể khỏe mạnh, sẽ dễ dàng cảm nhận sự kỳ diệu của Thanh tịnh thiền hơn.

– Làm việc gì thì nên tập trung một việc đó thôi, tránh suy nghĩ lung tung, như vậy hiệu suất đạt được sẽ rất cao – đây là cách thức tu Thiền đó. Quý vị hãy nhớ: “Thiền tông Không Ngồi, nhưng không có nghĩa là Không Thiền”.

– Học Phật hay đạo Giải thoát phải nghiên cứu cho thật kỹ, chớ vội tin trước khi kiểm chứng. Đặc biệt không mê tín dị đoan, phải noi theo gương của Đức Phật và các vị Tổ. Tuy nhiên, cũng phải biết “Chớ giẫm theo vết của Như Lai đã qua”, nghĩa là những công thức ngày xưa các Ngài đã nghiên cứu qua rồi, mình không phải nghiên cứu lại nữa, chỉ cần áp dụng thôi.

– Khi có thời giờ rảnh rang thì chớ làm việc vô ích, cứ tập để cho tâm thanh tịnh. Khi tâm nó dao động hay lăng xăng thì kệ nó. Mình đã biết rõ rồi, đó là những biến chuyển của vật lý thế gian, nhớ đừng bận tâm đến nó. Đừng cố “Tri Vọng” gì cả. Vì còn có cái Tri và cái Vọng, tức còn có hai. Lục Tổ dạy trong kinh Pháp Bảo Đàn: “Pháp Phật là pháp không hai, nếu có hai là có đối đãi, không thật !”. Ngoài ra, cái Vọng là cái “không thật” của vật lý thế gian. Đức Phật gọi chúng là “thiên hình vạn trạng” và “trùng trùng điệp điệp” – tức “biến chuyển không ngừng”. Mà đã là “thiên hình vạn trạng” và “biến chuyển không ngừng” thì chúng ta không biết “Tri” cho đến khi nào mới hết. Bởi vậy, Đức Phật dạy chúng ta chỉ cần tập sống bằng Tánh Thấy, Tánh Nghe hay Tánh Biết thanh tịnh của mình là đủ. Khi tập thuần thục rồi thì không có hoàn cảnh nào có thể tác động được, dù người đó có ở ngay chiến trường đi nữa. Về điều này, đức vua Trần Nhân Tông của chúng ta cũng đã áp dụng lời dạy của Đức Phật và sau đó đem dạy lại cho các binh sĩ. Do vậy, Ngài đã lãnh đạo đội quân, chiến thắng được cả 3 lần quân Nguyên – Mông hùng mạnh, xâm lược nước ta, khiến thế giới phải ngả mũ thán phục, mà họ vẫn chưa hiểu được Ngài dùng chiến thuật gì !

– Kế đến, chúng ta phải nghe theo lời dạy của Lục Tổ Huệ Năng trong Kinh Pháp Bảo Đàn, tức “Thấy” và “Không Thấy”:

1. Luôn Thấy lỗi của mình.
2. Không Thấy lỗi của người. Khi thuần thục, cũng là cách tập cho tâm vật lý của mình thanh tịnh.

– Thời xưa, dân số còn ít và phương tiện không có nên muốn tạo Công Đức cũng không phải dễ. Ngày nay thì ngược lại, khoa học kỹ thuật, truyền thông cực kỳ phát triển, chúng ta có nhiều cơ hội tạo Công Đức hơn. Một quyển sách, một cái đĩa đâu tốn kém là bao, hoặc đơn giản hơn là một câu kinh có nói đến chỗ Giác Ngộ & Giải thoát, nếu đem biếu tặng hay giảng giải cho người khác, mà người đó đạt được lý đạo thì Công Đức của chúng ta rất lớn. Do đó, chúng ta hãy cố gắng tạo Công Đức để làm hành trang Giải thoát sau này cho tương lai chính mình, chứ không phải ai khác. Một lần nữa, chúng ta hãy nhớ đến vua Lương Võ Đế và ông Cấp Cô Độc, để chúng ta rút ra bài học.

– Ngoài ra, để hiểu thật rõ thông và thực tập cho đúng theo Thiền tông, quý vị hãy xem lại câu hỏi của ông Trần Quế, hỏi về Công thức Tu theo Thiền tông, được Trưởng Ban Chánh Huệ Phong giảng giải rất kỹ, có đề cập đầy đủ trong quyển “Những câu hỏi về Thiền tông quyển 1” – tác giả Nguyễn Nhân.

– Đặc biệt, để tu tập theo Thiền tông đúng nghĩa, quý vị phải luôn nhớ đến “Tứ trọng ân” mà Đức Phật đã dạy, lưu ý phải đặt theo đúng thứ tự từ trên xuống như sau :

1. Ân Tổ quốc.
2. Ân Phật, Tổ, Thầy, v.v…
3. Ân ông bà, cha mẹ, v.v…
4. Ân chúng sinh.

– Điều quan trọng nhất khi muốn tu tập theo Thiền tông được vững vàng, trước hết chúng ta phải thăm dò xem có được sự đồng thuận của gia đình, vợ chồng, v.v… hay không? Nếu những người trong gia đình chúng ta đồng thuận và cùng tu tập chung pháp môn Thiền tông này, thì quả thật chúng ta có Phước báu rất lớn. Nhưng ngược lại, nếu không được sự đồng tình của họ thì cũng là chuyện bình thường. Khi đó, chúng ta chỉ nên “tùy duyên” tu tập một cách âm thầm, tự mình biết mà thôi. Thiền tông không quan trọng hình thức. Chúng ta phải khéo biết dung hòa giữa gia đình, đạo và đời vậy.

– Hơn nữa, chúng ta sống phải có lý tưởng rõ ràng thì cuộc sống mới thật thú vị và tròn vẹn ý nghĩa. Khi đã xác định lý tưởng rồi thì hãy quyết theo đuổi tới cùng, đừng vì một chút khó khăn trước mắt mà từ bỏ lý tưởng của mình.

– Nhân đây, thay mặt Ban quản trị chùa, chúng tôi xin có đôi lời gửi đến đoàn quý vị, đã cất công viếng thăm chùa Thiền tông Tân Diệu chúng tôi hôm nay :

– Trước hết, chúng tôi xin cám ơn quý đoàn đã dành thời gian để viếng thăm chùa. Chúng tôi cũng không có gì quý để đón tiếp đoàn thật chu đáo, ngoài tấm lòng và bữa cơm đạm bạc. Trước đây, cũng có nhiều đoàn đến thăm viếng chùa như đoàn ở Cà Mau, Cần Thơ, Đồng Tháp, Tiền Giang, Tp. HCM, thậm chí cả những đoàn ở miền Bắc xa xôi và nước ngoài nữa, v.v… Chúng tôi thấy thật đáng quý và trân trọng, vì ngày nay vẫn còn rất nhiều người mong muốn tìm hiểu cái tinh hoa và cao quý của nhà Phật. Tuy nhiên, chúng tôi chỉ xin lưu ý quý vị một điều rằng :

– Sáng giờ, chúng tôi nghe thấy quý vị, gọi chúng tôi bằng quý thầy. Chúng tôi quả thật không dám nhận. Vì sao vậy ?

– Bởi vì chúng tôi chỉ là những người may mắn sưu tầm được Huyền Ký của Đức Phật để lại. Hơn nữa, lại được những thế hệ đi trước chỉ cho chúng tôi cái cốt tủy, tinh hoa và khoa học của nhà Phật, nên chúng tôi có diễm phúc lớn nhận được và chia sẻ cho nhiều người cùng biết mà thôi.

– Xin nhắc lại, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni có dạy : “Tất cả chúng sinh, giai hữu Phật Tánh”, có nghĩa là, “tất cả chúng ta, ai ai cũng có Phật Tánh cả”. Đồng nghĩa, chúng tôi có Phật Tánh. Quý vị cũng có Phật Tánh. Như vậy thì ai cũng như ai thôi, cho nên không ai là thầy của ai cả. Chỉ có điều là, chúng ta dám chịu nhận và hằng sống với Phật Tánh của chúng ta hay không mà thôi. Mong quý vị hiểu cho vậy.

Chúng tôi, lại có thêm một ngạc nhiên nữa khi được nghe những lời ấy. Quý thầy ấy đã nói như thế thì chúng tôi cũng gật đầu đồng ý. Nhưng thâm tâm chúng tôi luôn nhớ đến câu : “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” – “một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy”. Hơn nữa, những gì mà chúng tôi tiếp thu được sáng giờ, là cả một kho tàng kiến thức, tinh hoa, cốt tủy của Đạo Phật, mà không phải ai cũng may mắn nhận được. Dù không nói ra, nhưng đối với đoàn viếng thăm chùa của chúng tôi, họ xứng đáng được tôn là những người thầy thật sự – những vị “thiện tri thức” đúng nghĩa của nhà Phật thời mạt pháp.

Giờ đây, chúng tôi bất chợt nhớ ra: À ! Thế thì đúng rồi, bởi lẽ tông chỉ của Thanh tịnh Thiền là: “Không lưu lại dấu vết”! Năm xưa, khi  sự hiểu biết của Đức Phật được ví như số lá trong rừng, còn kiến thức mà Ngài dạy chúng ta chỉ là số nắm lá trong tay Ngài. Đó là chưa kể đến, sự “thẩm thấu” của chúng ta, từ nắm lá trong tay của Ngài được bao nhiêu nữa. Ấy vậy mà Như Lai lại từng tuyên bố : “Trong 49 năm dạy Đạo của ta, ta chưa hề nói một lời nào” !

Nghĩ đến đây, những giọt nước mắt của chúng tôi tự nhiên cứ tuôn trào và tuôn trào …

Vị đại diện chùa như dặn dò chúng tôi lần cuối:

– Xin quý vị hãy nhớ kỹ lấy những điều này nhé ! Chúc quý vị đạt được những điều mà mình hằng mong ước.

 KẾT LUẬN

Buổi hỏi đáp kết thúc. Từ biệt tập thể Ban quản trị chùa, chúng tôi ra về mà lòng thật vừa mừng và cũng vừa lo. Mừng, vì cuối cùng chúng tôi cũng đã tìm ra được ngôi chùa dạy pháp Giác Ngộ & Giải thoát đúng nghĩa của thời mạt pháp, thỏa lòng ước nguyện mong muốn bấy lâu nay của chúng tôi, sau nhiều năm đi tìm cái cốt tủy, căn bản tu về đạo Giải thoát mà Đức Phật đã dạy nơi thế giới này. Thì đây, chùa Thiền tông Tân Diệu đã đáp ứng đầy đủ và giúp chúng tôi thông suốt tất cả để không còn bị lọt vào vòng tà mê nữa. Lo, vì trong vòng 2 năm nữa, liệu có tìm được người gánh vác sứ mạng mà Đức Phật đã truyền lại? Rồi 20 năm sau, chùa Tân Diệu có còn nguyên vẹn nữa hay không, hay trở thành một “phế tích” như nước Ấn Độ hiện giờ?

“Quý vị hãy nhớ kỹ lấy những điều này nhé ! ” – câu nói dặn dò chúng tôi và thế hệ hậu lai, của vị đại diện Ban quản trị chùa, cứ văng vẳng trong đầu. Chúng tôi thầm nhủ rằng: “quý thầy hãy yên tâm, rồi đây thế hệ hậu lai chúng tôi tự biết mình sẽ phải làm gì ”!

Bước lên xe ra về lòng vẫn không khỏi bùi ngùi, xúc động. Chúng tôi quay lại nhìn hình ảnh ngôi chùa thân quen thấp thoáng xa xa dưới hàng cây xanh mát. Xe chúng tôi tăng tốc, hình ảnh ngôi chùa khuất dần để rồi tiếp tục nép mình nơi vùng quê thanh vắng, đợi chờ duyên đến. Tạm biệt Tân Diệu, hẹn một ngày chúng tôi sẽ quay lại!

Trích quyển “Chùa thơ – dấu ấn Như Lai thanh tịnh thiền” – tác giả Hoàng Tịnh